Alweer een paar maanden geleden was ik in Edam. De stad waar je terecht kan voor heerlijke kazen. We liepen over een lokale markt en als je van kaas houdt is dit een echt walhalla. Ik moet zeggen dat de keuzestress aardig begon toe te slaan dus we besloten om van meerdere kazen een stukje mee te nemen. We gaven onze bestelling door en de kaasboer begon te snijden. Met verbazingwekkende precisie wist hij de gewichten tot bijna op de gram toe in één keer af te snijden. Op één kaasje na. Een foutje dacht ik. Maar de kaasboer zei ‘ik geef u wat extra omdat ik u er van zag smullen toen u een proefblokje nam.’
De emotionele bankrekening
Ik moest hier aan terugdenken toen ik Stephen Covey’s idee over een emotionele bankrekening las. Vrijwel iedereen heeft een bankrekening. Je stort er geld op, en hoopt dat er aan het einde van de maand meer geld dan maand overblijft. Het idee achter de emotionele bankrekening is eigenlijk vergelijkbaar. Het is een rekening die staat voor vertrouwen en de veiligheid die je ervaart binnen een relatie.
Als iemand een storting maakt op die rekening door je vriendelijk en met respect te behandelen wordt er een reserve opgebouwd. Je krijgt meer vertrouwen in die persoon. Zelfs als die persoon een fout maakt dan zal dat niet gelijk fataal zijn. Zolang er maar voldoende reserves zijn opgebouwd om die fout te compenseren.
Een opname van de emotionele bankrekening
Het wordt een heel ander verhaal als iemand onbeleefd is, je afkapt, negeert of uitscheldt. Dat is een enorme aanslag op de emotionele bankrekening. De kans is groot dat er geen krediet meer over is. Dit is het moment dat relaties scheef gaan lopen. En dan heb ik het over álle relaties. Of dat nou een liefdesrelatie, vriendschap, werk of ouder-kind relatie is maakt niet uit. Alle relaties vragen om stortingen. Als deze kaasboer mij te weinig in plaats van teveel kaas had gegeven, dan was ik iets minder gecharmeerd van hem geweest. De verhoudingen waren niet meer in balans. De afspraak die we hadden gemaakt, X gram aan kaas tegen X bedrag aan euro’s, zou hij schenden. Hij zou bij mij in het rood hebben gestaan omdat er geen reserves waren die deze fout compenseerden. Was dit mijn vaste kaasboer geweest, waar ik elke week kwam, dan had ik het waarschijnlijk geen probleem gevonden. De week ervoor had ik immers iets extra gekregen.
Let op de kleine gebaren en details
Hoe vul je dan die bankrekening? Covey had hier wel wat ideeën bij. Te beginnen met; let altijd op de details. Een klein gebaar kan heel belangrijk zijn. Toen ik net samen was met mijn vriendin had ze een keer ’s avonds de auto volgetankt, zodat ik die ochtend erop niet eerder hoefde te vertrekken om nog langs de benzinepomp te gaan. Een heel klein gebaar, maar iets wat ik me nog steeds goed kan herinneren. In relaties met andere mensen kunnen kleine dingen groot zijn. Je kan enorme stortingen doen door altijd je woord te houden. Beloof niet iets dat je niet kan nakomen. Want als er iets is dat je bankrekening leeg trekt dan zijn het wel beloftes die niet worden nagekomen.
Spreek verwachtingen uit
Nog veel te weinig wordt er in relaties uitgesproken wat de verwachtingen over en weer zijn. Stel dat jij de verwachting zou hebben dat je kind zijn eigen kamer opruimt. Het kan zijn dat je kind dit uit zichzelf doet en deze verwachting wordt vervuld. Dan heb je om de zoveel tijd een storting op de rekening. Maar wat als je het niet uitspreekt en je kind doet het ook niet vanuit zichzelf? Dan ben je iedere keer gefrustreerd als je die kamer in loopt en allemaal rommel aantreft. Iedere keer wordt er een opname gedaan van de rekening.
Wees integer in je doen en laten
Een andere mogelijkheid om een storting te doen is door integer te zijn. Als je integer bent dan schept dat vertrouwen. Stel dat je met een collega op het terras zit. Jullie zien Erik, een andere collega, voorbij lopen. Jullie zwaaien even en dan draait je collega zich naar je toe en zegt ‘Erik heeft me van de week toch iets verteld, ik mag het eigenlijk niet zeggen, maar…’. Zou jij deze collega dan in de toekomst nog iets in vertrouwen vertellen? Hetzelfde geldt voor roddelen. Als iemand er een gewoonte van maakt om het altijd over andere mensen te hebben, dan ga je je toch afvragen wat ze over jou zeggen als je er niet bij bent.
Maak oprechte excuses
Zeker in relaties waar de ander dicht bij je staat ontkom je er niet aan dat je een keer een opname doet. Een mogelijkheid om direct weer een storting te doen is door je oprecht te verontschuldigen voor de opname. Het moet dus om een welgemeend excuus gaan. Is het dat niet, dan is het nog eens een extra opname. Blijkbaar neem je de ander niet serieus genoeg om je fout toe te geven. Covey zegt heel mooi ‘wat je met je gedrag creëert, kun je met woorden niet goedmaken.’ Je kan wel zeggen dat iets je spijt, maar als je vervolgens hetzelfde gedrag blijft vertonen dan zal de ander na een tijd je excuses niet meer accepteren. Je moet ook in je gedrag laten zien dat je het echt meent.
Probeer een ander niet te veranderen
De laatste storting waar Covey over spreekt is die van de onvoorwaardelijke liefde. Dat klinkt misschien wat zwaarmoedig, zeker als het niet om een liefdesrelatie gaat. Wat hij er denk ik mee bedoelt is het respect voor de ander als individu. Probeer de andere persoon niet te veranderen of voorwaarden te scheppen voor jullie relatie. Toen ik op de basisschool zat was er een jongen in de klas die een havo/vwo advies had gekregen. Zijn ouders wilden dat hij naar het gymnasium ging, en daar werd hij uiteindelijk ook ingeschreven. Zelf wilde hij eigenlijk naar de havo. Vanaf het moment dat hij de school binnen stapte voelde hij de druk van zijn ouders om te presteren. Een druk waar hij niet mee om kon gaan. Na een jaar zat hij alsnog op de havo. Hadden zijn ouders onvoorwaardelijke liefde getoond, dan hadden ze zijn keuze om direct naar de havo te gaan misschien gelijk kunnen accepteren. Nu kwam het op de jongen over alsof zijn opleidingsniveau belangrijker was dan de school waar hij zich prettig zou voelen.
Als je na het lezen van dit verhaal kijkt naar de emotionele bankrekening van jou en je ex-partner, of van jou en je kind. Hoe sta je er dan voor? Moeten er stortingen gedaan worden?
